APS HABER / OĞUZHAN ARSLAN - Soma’da yaşanan maden faciasının üzerinden 10 yıl geçti. Soma’da neler olduğu sorusu hem dönemi yaşayanlar, hem de yaşamayanların farklı sebeplere de olsa gündeminde yerini koruyor.
Manisa'nın Soma ilçesinde meydana gelen Türkiye'nin en büyük maden faciası olan acı olayın üzerinden 10 yıl geride kaldı. 10 yıllık süreçte ailelerin acıları dinmedi. Geçim derdi, ekmek parası uğruna yerin yüzlerce metre altına inen emekçilerde 301 işçi Soma'da hayatını kaybetti.
SOMA FACİASI NEDİR KAÇ YILINDA OLDU KAÇ KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ?
Soma faciası 13 Mayıs 2014 yılında Manisa'nın Soma ilçesinde yaşandı. Soma Kömürleri AŞ.’nin işlettiği yaklaşık beş bin kişinin çalıştığı maden ocağında 13 Mayıs 2014’te vardiya değişimi sırasında çıkan yangının ardından galerilerin dumanla dolmasıyla başlayan facianın ardından 96 saat süren arama kurtarma çalışmalarında 486 işçi kurtarılmış, 301 işçinin de cansız bedenine ulaşılmıştı.
SOMA FACİASI NEDEN YAŞANDI?
Manisa'nın Soma ilçesindeki kömür madeninde vardiya değişimi sırasında, 787 işçinin bulunduğu maden giriş kısmının 400 metre altında, saat 15.10 civarında elektrik panosundan kaynaklandığı düşünülen bir yangın meydana geldi.
Madenin çıkış kısmına yakın olan işçiler dışarı çıkmayı başardı. Olayda, 300'e yakın işçi, çıkan yangın nedeniyle 800 metre derinlikte mahsur kaldı. Yangının etkisiyle maden ocağı zehirli dumanla doldu. Yapılan çalışmalar sonucu kurtulmayı başaran yaklaşık 30 işçi hastaneye kaldırıldı.
Maden kazasında hayatını kaybeden işçilerden 17'sine yapılan otopsiler sonucu, ölüm sebeplerinin karbonmonoksit gazına bağlı zehirlenme olduğu ifade edildi.
Olayda 301 madenci yaşamını yitirdi.
DAVADA SON DURUM NE?
Madeni işletenlere yönelik açılan Soma davası 2015'te başladı. İlk etapta 5'i tutuklu olmak üzere 51 kişinin yargılandığı dava, yerel mahkeme ile Yargıtay arasında gidip geldi.
2018'in Temmuz ayında sonuçlanan davada 37 kişi beraat etti. 14 sanık, taksirle ölüme ve yaralanmaya sebebiyet vermekten cezalandırıldı. Mahkeme, sanıklardan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan'ı 15 yıl, Genel Müdür Ramazan Doğru'yu 22 yıl 6 ay, İşletme Müdürü Akın Çelik'i 18 yıl 6 ay hapis cezasına mahkûm etti.
Can Gürkan, 18 Nisan 2019'da yurtdışına çıkış yasağıyla tahliye edildi. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 30 Eylül 2020'de kararı bozdu. Can Gürkan'ın da aralarında bulunduğu dört sanığa "olası kastla 301 kez öldürme ve 162 kez yaralama" suçundan ceza verilmesini istedi.
Ancak iki Yargıtay savcısı, sanıklar hakkında "taksirle ölüme neden olmaktan" ceza verilmesini talep ederek, bu kararın düzeltilmesi için 8 Ocak 2021'de başvuruda bulundu.
Ardından dosya Yargıtay 12. Ceza Dairesi'ne geri döndü. Yargıtay heyeti önceki kararı bozarak, Can Gürkan'ın da aralarında olduğu dört sanığın bilinçli taksirle ölüme ve yaralanmaya neden olmaktan yargılanması gerektiğine karar verdi.
Yeniden yapılan yargılamada Can Gürkan'a 20 yıl, maden mühendisleri Adem Ormanoğlu ve Efkan Kurt'a 12 yıl altışar ay hapis cezası verildi, Haluk Evinç ise beraat etti. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, yeniden yargılama sürecinin tamamlanmasının ardından 4 Nisan 2022'de yerel mahkemenin kararını onadı.
KAMU GÖREVLİLERİ DE YARGILANMAYA BAŞLADI
Facianın ardından madenci yakınlarının sıklıkla talep ettiği "kamu görevlilerinin yargılanmasına" ise ancak 10 yıl sonra başlanabildi. 25 Aralık 2023'te, Soma Cumhuriyet Başsavcılığı, 28 kamu görevlisi hakkında kamu davası açıldığını duyurdu. Kamu görevlilerinin ilk kez yargılandığı ilk duruşma 8 Mayıs 2024'te görüldü. Dava 12 Eylül 2024'e ertelendi.
