APS HABER / OĞUZHAN ARSLAN - Dün Doğu Azerbaycan’da İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile birlikte üst düzey devlet yetkililerini taşıyan helikopterin, iddialara göre hava koşulları nedeniyle düşmesi sonucu sağ kurtulan olmadı. Söz konusu olay İran ve dünya basınında büyük yankı uyandırdı. Tüm bu gelişmeler sonucunda ise şimdi tüm dünya İran’da yeni liderin kim olacağını ve nasıl başa geçeceğini merak ediyor. Peki süreç nasıl işleyecek? İşte sizler için edindiğimiz bilgiler…
YENİ LİDER İÇİN YASAL SÜRE 50 GÜN
İran Cumhurbaşkanı Reisi’nin ölümünün arkasındaki sır perdesi henüz daha aralanmadı. Ancak İran Anayasası her ne sebepten ölürse ölsün yeni liderin belirlenmesi için halka yol gösteriyor. Bu noktada İran İslam Cumhuriyeti Anayasası’nın 131’inci Maddesi’ne göre; Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı (şu anda bu görevde Muhammed Muhbir bulunuyor) görevi devralıyor. Bunun için İran’da tüm konularda söz sahibi olan İran’ın dini liderinin (bu görevde Ali Hameney bulunuyor) onayı gerekiyor. Sonrasında Cumhurbaşkanı birinci yardımcısı, meclis başkanı ve yargı başkanından oluşan bir konsey, en fazla 50 gün içinde yeni cumhurbaşkanı için bir seçim düzenlemek için karar alıyor.
PEKİ İRAN ANAYASASI KİMİ İŞARET EDİYOR?
İran İslam Cumhuriyeti Anayasası’na göre mevcut yöneticinin ölmesi sonrası eğer yeni lider seçilemezse, ülkede Ali Hamaney atamasıyla yeni Cumhurbaşkanı belirleniyor. Buna göre de birinci cumhurbaşkanı yardımcısının cumhurbaşkanının yetki ve sorumluluklarını devralmasını bekleniyor. Öte yandan İran Anayasası; meclis başkanı, yargı yöneticisi ve birinci cumhurbaşkanı yardımcısından oluşan üç kişilik kurulla, yeni cumhurbaşkanının en fazla 50 gün içerisinde seçilmesi için süreci düzenlemekle görevlendiriyor.
YASALARA GÖRE YENİ LİDER MUHAMMED MUHBİR Mİ?
İran Anayasası’na göre geçici cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturması beklenen isim İran İslam Cumhuriyeti Birinci Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Muhbir.
MUHAMMED MUHBİR KİMDİR?
Muhammed Muhbir, 1 Eylül 1955 tarihinde doğmuş İranlı bir siyasetçi ve iş insanıdır. İran'da önemli bir figür olan Muhbir, ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'e yakınlığı ile bilinir. İran'da siyaset, iş dünyası ve dini kurumlar arasında etkili bir köprü olarak tanınmaktadır.
İran'ın resmi dini lideri Hamaney'e yakın olmasıyla tanınan Muhbir, siyasi kariyerine İran'da çeşitli önemli pozisyonlarda bulunarak başladı. 2021 yılında İran Cumhurbaşkanı seçilen Reisi'nin 1. Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak görev yaptı ve hala bu görevi sürdürmektedir.
Muhbir, İran'da siyasetin yanı sıra iş dünyasında da etkili bir figürdür. Özellikle İran'ın dini lideri Hamaney'e bağlı bir yatırım fonu olan Setad'ın başkanlığını yapmıştır. Setad, terk edilmiş veya sahipsiz kalan mülkleri yönetmek ve bu mülklerin gelirini hayır işlerine yönlendirmekle görevlidir.
Muhammed Muhbir, uluslararası alanda da dikkat çeken bir isimdir. Özellikle ABD ve AB'nin yaptırımlarına maruz kalmıştır. Ancak, bu durum onun etkinliğini ve rolünü İran'da azaltmamıştır.
Muhbir, İran'ın iç ve dış politikasında önemli bir rol oynamıştır ve ülkenin siyasi ve ekonomik yöneliminde etkili bir aktör olarak kabul edilmektedir. Onun liderliği altında, İran'ın uluslararası ilişkileri ve iç politikası önemli değişimler geçirmiştir.
İRAN HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER
İran, Orta Doğu'nun önemli bir ülkesi olarak bilinir. İran, Güneybatı Asya'da bulunan bir ülkedir. İran, doğuda Afganistan ve Pakistan, batıda Irak, kuzeybatıda Türkiye ve Ermenistan, kuzeyde Azerbaycan ve Türkmenistan ve güneyde Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri ile sınırlarını paylaşır.
İran'ın resmi dili Farsça'dır. Farsça, ülkede yaygın olarak konuşulan ve yazılan dil olarak önemli bir yere sahiptir. Bununla birlikte, ülkede diğer diller de konuşulmaktadır, özellikle Azerice, Kürtçe, Arapça ve Türkçe gibi.
İran'ın resmi dini İslam'dır. Ülkede çoğunlukla Şii Müslümanlar yaşamaktadır. İran, İslam Cumhuriyeti olarak bilinir ve İslam dini ülkenin yönetiminde önemli bir rol oynar. Ülkenin en yüksek dini lideri, İran İslam Cumhuriyeti'nin en üstünde olan ve ülkenin siyasi ve dini liderliğini yapan bir figürdür.
İran'ın yönetim biçimi İslam Cumhuriyeti'dir. Ülke, bir cumhurbaşkanlığı sistemine sahiptir ve cumhurbaşkanı, yasama organı olan Meclis tarafından seçilir. Ancak, ülkede gerçek iktidar dini lider olan ve yüksek dini otoriteye sahip olan İslam Cumhuriyeti'nin lideri tarafından kullanılır.
İran, coğrafi konumu, zengin kültürel mirası ve karmaşık siyasi yapısıyla dikkat çeken bir ülkedir. Gelecekteki gelişmeler, ülkenin iç ve dış dinamikleri üzerinde önemli etkilere sahip olabilir.
